Net als vorige jaren komen er voorafgaand aan de vastenmaand voor moslims (Ramadan) wel wat vragen bij OTA binnen. Omdat we dit jaar door de gevolgen van de corona-maatregelen genoodzaakt zijn om wat meer ‘op afstand’ te werken, bezorgen we u deze communicatie met info en aandachtspunten. Uiteraard kan u ook nog steeds bij ons terecht met alle concrete ondersteuningsvragen die er ikv de Ramadan zouden zijn in uw voorziening, uw leefgroep, uw team. We bekijken dan graag samen op welke manier OTA van betekenis kan zijn. Héél graag zelfs!
Algemene info
De Ramadan is de periode van het jaar waarin het aanbidden van God (Allah) meer dan ooit centraal staat in het leven van een moslim. Vasten is een manier om meer plaats te geven aan het aanbidden van God in je leven.
Tijdens de ramadan probeert men harder te werken aan bepaalde eigenschappen en het uitvoeren van daden van aanbidding: discipline, uithoudingsvermogen, zelfbeheersing, reflectie, meer bidden, dankbaarheid, bewustwording van eigen gedrag, zich afvragen wat de belangrijke zaken zijn in het leven, meer solidair zijn met minderbedeelden, meer delen (niet alleen geld of voedsel, maar evengoed tijd spenderen voor en met anderen)…
Respect ten aanzien van de medemens en de Schepper staat hierbij centraal.
Ramadan is kortom een spirituele maand van zelfreflectie en toenadering zoeken tot Allah (God).
Het vasten tijdens de ramadan is één van de vijf zuilen in de islam, en Ramadan is tevens de naam van de maand waarin de Koran werd neergezonden.
Vasten tijdens de ramadan is voorgeschreven voor iedere moslim die de puberteit bereikt heeft, fysiek en geestelijk gezond is, en in staat is om te vasten. Wie ziek of ongesteld is, wordt voor de periode van zijn/haar ziekte of menstruatie vrijgesteld van vasten, maar moet de dagen waarop hij/zij niet heeft kunnen vasten later inhalen (na de ramadan). Zwangere vrouwen of mama ’s die borstvoeding geven worden ook vrijgesteld.
Ramadan 2020
Voor de meeste moslims begint de vastenmaand dit jaar op VRIJDAG 24 APRIL 2020 en eindigt op ZONDAG 24 MEI 2020 met het Suikerfeest.
Let wel: Afhankelijk van de maanstand kunnen deze data een dag verschillen.
Wanneer de vastenperiode precies begint, hangt immers af van opvattingen over wanneer de nieuwe maan te zien is.
U kunt voor verdere informatie hieromtrent ook terecht bij de ‘Infolijn Islam’ (tel. 0800/200.98, elke werkdag van 9u30 tot 12u, http://www.infolijnislam.be) of bij het ‘Executief van de Moslims van België’ (tel. 02/210.02.30, https://www.embnet.be/nl).
Op deze website vinden jullie de kalender van de vasten- en gebedstijden: https://www.embnet.be/sites/default/files/horaire_priere_2020_emb-nl.pdf.
Het vasten tijdens de maand ramadan houdt in dat moslims zich niet alleen onthouden van eten, drinken, en roken, maar ook van seksuele omgang en medicatie innemen, en dat van zonsopgang tot zonsondergang. De fajr (zonsopgang) en de aksam/maghrib (zonsondergang) zijn wat betreft het vasten dus de belangrijkste momenten.
Bij zonsondergang breekt men het vasten, wat ook Elfetour wordt genoemd.
Vóór zonsopgang gebruikt men een maaltijd die sahur/sahoor wordt genoemd en na zonsondergang een maaltijd die ftar heet.
Voor de sahur/sahoor wordt een ontbijt voorzien. Voor ftar gaan families en kennissen dikwijls bij elkaar op bezoek om samen te eten.
Het samenkomen om te eten is uiteraard in deze periode van corona-maatregelen niet mogelijk. Ook gebeden kunnen niet buitenshuis in groep verricht worden. Het netwerk Islamexperten raadt het livestreamen van gebeden af op basis van theologische gronden. Vanuit verschillende moskeeën wordt er wel initiatief genomen om lezingen via sociale media te livestreamen.
Ramadan in de leefgroep – aandachtspunten
Wanneer jongeren de wens uitspreken om mee te vasten, raden wij aan hen dit in de mate van het mogelijke zeker toe te laten. Verplichten kan uiteraard niet: De jongeren beslissen zelf of ze al dan niet zullen vasten.
In instellingen waar meerdere islamitische jongeren samen verblijven kan soms groepsdruk ontstaan om toch mee te vasten zonder dat de jongere het echt ziet zitten. Het is aangewezen om deze groepsdruk constructief aan te pakken en met jongeren ook individueel in gesprek te gaan. Godsdienstbeleving is immers persoonlijk en jonge mensen zijn vaak zeer zoekend hierin. De druk van de groep kan bepalend zijn, maar ook andere dingen kunnen meespelen: de druk van (afwezige) familie, communicatie op sociale media, het aanvoelen van de aanwezige negativiteit t.a.v moslims in de samenleving, neerslachtige gevoelens,…
Als een jongere beslist om niet te vasten of als een jongere tijdelijk de vasten onderbreekt (omwille van medische redenen, of menstruatie,…), wil hij/zij misschien liever niet in het openbaar eten of drinken. Als dit een vraag blijkt te zijn, bespreek dan op welke manier dit eventueel kan georganiseerd worden.
Het beleven van de vastenperiode kan zeer verschillend zijn. Ook het naleven van de Ramadan-voorschriften kan verschillen binnen de groep jongeren, naargelang bepaalde zaken anders geïnterpreteerd worden of naargelang er binnen gemeenschappen/families bepaalde specifieke gewoontes zijn. Wees je hiervan bewust en durf het gesprek erover nieuwsgierig maar respectvol aan te gaan.
Voor de jongeren die binnen een voorziening verblijven, kan het soms een eenzaam gebeuren zijn om deel te nemen aan deze vastenmaand. In combinatie met het vasten dat sowieso al een grote uitdaging is voor de jongere, kan deze eenzaamheid leiden tot heftige gevoelens van gemis en heimwee, tot frustratie en mogelijks tot boosheid.
Het vasten van jongeren brengt natuurlijk een aantal organisatorische wijzigingen met zich mee in de leefgroep, zoals aangepaste maaltijduren ’s morgens en ’s avonds, het niet verplicht worden van vastende jongeren om aanwezig te zijn tijdens het middagmaal,… Sommige jongeren zullen misschien nog méér aanpassingen vragen. Ga ook hier verkennend met de jongere in gesprek en ga op zoek naar de onderliggende intentie van zijn/haar vraag. Bewaak uiteraard wel het kader waarbinnen de leefgroep georganiseerd is en hou bij eventuele aanpassingen van regels steeds rekening met de grenzen van het team. De nieuwe (tijdelijke) regels moeten hanteerbaar blijven voor de begeleiders en leefbaar voor alle jongeren.
In leefgroepen waar moslimjongeren een minderheid zijn, kan het nuttig zijn om ook de andere jongeren één en ander te vertellen over de islam en/of over het vasten. Voor de vastende jongeren kan het een steun betekenen. Voor de anderen een moment om eens stil te staan bij de godsdienstbeleving van anderen. Zo kunnen ze bijvoorbeeld ook beter begrijpen waarom er deze maand door enkele medebewoners op andere tijdstippen gegeten wordt dan gebruikelijk.
Als het mogelijk is gaan de jongeren voor het vieren van het Suikerfeest naar huis. Voor degenen die noodgedwongen in de voorziening moeten blijven kan eventueel iets feestelijks worden voorzien: een meer ‘feestelijke’ maaltijd, een klein feestje, samen koekjes bakken, een cadeautje…
Geplaatst op 14.04.20
